Dr. Polat Üründül

Dünya’nın en büyük ekonomilerinin liderleri, 18’inci G20 Zirvesi için Hindistan’ın Yeni Delhi şehrinde bir araya gelmişlerdir. Özellikle Ukrayna’daki savaş başta olmak üzere çeşitli konularda görüş ayrılıkları yaşayan ülkelerin nihai bir bildiriye kolayca ulaşmasının beklenmediği bu toplantıda küresel sorunlara karşı somut bir plan sunulamamış, ancak çok kutuplu dünyadaki aktörlerin ve diplomasinin var olan sorunların çözümündeki önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. Toplantı ve sonrasındaki gelişmeler Birleşik Krallık’ın bu gelişmeler karşısında nasıl konumlanacağına dair bazı ipuçları sunmaktadır.

Yeni Delhi’de gerçekleştirilen G20 Zirvesi Hindistan için bir diplomatik başarı olarak görülebilir. Ukrayna konusunda Batı ülkelerinin de feragatları ile daha yumuşak bir dil kullanılan sonuç bildirgesi; Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşta diplomatik bir çözümün mümkün olabileceği umutlarını arttırmış, (Rusya’nın saldırganlığını kınayan ifadeler yerine tüm ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı duyulması gerektiği ifade edilmiştir), Afrika Birliği’nin gruba katılımı ve Hindistan- Orta Doğu – Avrupa Koridoru’nun tanıtılması değişim içerisindeki dünyada yalnız ABD ve Çin gibi süper güçlerin değil, Güney Afrika başta olmak üzere Afrika ülkeleri, Hindistan ve Brezilya gibi ülkelerin de söz sahibi olabileceğini göstermiştir.

II. Dünya Savaşı’ndan itibaren küresel güç olma pozisyonu tartışılmakta olan Birleşik Krallık için Hindistan’daki G20 Zirvesi’ndeki en önemli sonuç, Hindistan’la imzalanacak ikili ticaret anlaşmasına yönelik temaslar ve iklim değişikliğine yönelik politikalarda Britanyalıların öncü rolünün daha da belirginleşmesi olmuştur. Liderler arasındaki birebir toplantılar, devletler için G20 Zirvesi esnasında sonuç almak adına en önemli etmenlerdir. Birleşik Krallık ve Singapur arasında imzalanan Stratejik Ortaklık Anlaşması bunun bir örneğidir. Ancak Birleşik Krallık’ın Ukrayna’daki savaşa yönelik sert tutumu G20 sonuç bildirgesine yansımamış, Başbakan Rishi Sunak’ın Çin Başbakanı Li ile görüşmesi iki ülke arasındaki ikili ilişkileri iyileştirmeye yönelik kayda değer bir gelişme yaratamamıştır.

G20 Zirvesinin ardından Birleşik Krallık dış politikası için en göze çarpan gelişmeler, Kral Charles’ın Fransa ziyareti ve İşçi Partisi lideri Keir Starmer’ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile buluşmasıdır. Fransa Senatosu’na hitap eden ilk Britanya Hükümdarı olan Kral Charles’ın ziyareti, Brexit sonrası sorunların ve anlaşmazlıkların yaşandığı Birleşik Krallık-Avrupa ilişkilerinin geleceği için önemli bir jest olmuştur. Ana muhalefet lideri Keir Starmer’ın Macron ile buluşmasını incelemek ise Birleşik Krallık’ın gelecekteki dış politikası hakkında daha derin tahminler yapmaya yardımcı olabilir. Çünkü ana muhalefetteki İşçi Partisi, Birleşik Krallık’ta gelecek genel seçim için yapılan bazı anketlerde birinci parti konumundadır. Başbakan Rishi Sunak ise tıpkı selefleri Boris Johnson ve Liz Truss gibi kendi partisi içerisinde dahi yeterli tatmini yaratamamıştır ve ekonomi politikaları kamuoyunda ciddi eleştiriler almaktadır. İşçi Partisi ve Keir Starmer’ın iktidara gelmeleri halinde dış politikada çok büyük değişiklikler yaratması beklenmemektedir. Ancak iktidara gelmeleri halinde kurulacak yeni hükümet, Starmer & Macron buluşmasında ifade edildiği gibi özellikle Avrupa ile daha yapıcı ilişkiler kurmak isteyecektir. Bu, Birleşik Krallık’ın artık AB içerisinde olmasa bile Avrupa içinde kendini yeniden konumlandırmasında yol açabilir. Bu hususta Birleşik Krallık’ın dünyadaki arabuluculuk rolünü pekiştirmeye çalışan Fransa ile olan ikili ilişkileri belirleyici bir unsur olacaktır. Ayrıca, Birleşik Krallık’ın gelecek yılki genel seçimleri hangi partinin kazandığı fark etmeksizin ABD ve Hint-Pasifik bölgesindeki ülkelerle ilişkilerini daha fazla geliştirmeyi arzulayacağı düşünülebilir. Bu, Birleşik Krallık’ın askeri ortaklıkları, teknoloji ve bilim alanındaki yatırımları, uyguladığı kamu diplomasi faaliyetleri ve kültürel ilişkileri sayesinde akıllı gücünü kullanarak “Küresel Britanya” vizyonunu gerçekleştirmesine de yardımcı olacaktır.