Author: admin

Deep Purple – Importance of motivation for armies

admin

Deep Purple

by Aytaç D. Erenler

 

Ablamla 1972 yılında ilk Long Play imizi Kızılay ‘daki Yeni Karamürsel mağazasından aldık. LP, yani Albüm. Üzerine özenerek küçük bir etiketle 01 yazdık. Hayalimiz büyük bir LP koleksiyonuna ulaşmaktı. Bu ilk LP, Deep Purple ‘ın Machine Head albümüydü.

 

30 Mayısta, dünyaca ünlü efsanevi İngiliz Rock Müzik grubu Deep Purple ‘ın İstanbul’da bir konseri olacak. Seneler önceyi hatırladım. 1998, Harbiye Açık Hava ‘daki ilk konseri..

 

Deep Purple ‘ın Türkiye’de ilk konserini vereceği haberini aldığımda çok heyecanlanmıştım. Ne yapıp edip izlemeliydim. Parayı, izni halletmeliydim. Mümkün olduğu kadar yaklaşmalıydım, görmeliydim Ian Gillan ‘ı, arkadaşlarını.

 

Harbiye Açık Hava ‘da yaklaşık 5000 kişi vardı. Aralarında bir sürü arkadaşımı gördüm. Ankara’dan gelmiş olan. Konser başladı. Rüyada gibiydik efsaneleri seyrederken, dinlerken. Bir ara solist Gillan mikrofonu seyircilere tuttu. Grup durdu. Smoke on the Water ‘ı 5000 kişi söylüyordu. Gillan mikrofonlu eli havada, grup arkadaşlarına döndü ve öyle bir baktı ki.. Ben o bakışı yakaladım ve dedim ki içimden “Ya beyler böyle şok olursunuz işte. Kültür Emperyalizmi yaftalarıyla kirletilmeye çalışılsa da, sanat evrenseldir. Dünyanın ta diğer ucunda bir genç, en zor gününde sizin bir notanızla, umut dolar. Ablasıyla harçlık denkleştirip zar zor ilk albüm alır ve ilkel TurnTable da, pikap diyelim, günde 10 kere çalar.

 

E Dış Politikanın ilgisi ne bu olay ile diyeceksiniz. Açayım kalbimi..

 

Dünyanın her ülkesinde, ahlaklı olmakta ısrar eden, imkanlarının el verdiği kadar mutlu olmaya çalışan, politik soygunlardan nasibini almamış, vatanına milletine aşık, rahmetli Neşet Ertaş ile, rahmetli Zeki Müren ile duygulanan ama bir rock müziğinin sözlerinden, tanımadığı bir kültürün ferdinin dertleriyle de hüzünlenebilen, Lynrd Skynrd üyelerinin uçak kazasında ölümüne yıkılan, mütevazi yaşamlarını yüksek duygularla yaşamaya çalışan milyonlarca insan var.

 

Devletli adamların, savaş kararları, adaletsiz yaptırım kararları, güç ve varlık hırsları, etnik, kültürel, dil, din, farkı gözeten bakışları ve demeçleri, ve nihayet bunların ölümcül sonuçları en çok bu insanları harap ediyor. Devlette tanıdığı emmisi dayısı olmayan, işini hakkıyla yapıp evine ekmek götürmeye çalışırken medeni bir hayatı yaşamaya çalışan insanlar.

 

Deep Purple Türkiye’deki dostlarını 1998 e kadar bekletmemeliydi. Korkmadan gelselerdi keşke. Misyonlarını unutmamalılardı. Sanat en güzel insanları birbiriyle kucaklatır. Bul parçayı da dinle. “Sometimes I feel like screaming, Deep Purple” . Bazen kimsenin duyamadığı çığlığı içine atarsın işte. Kalbine ruhuna çiçek kokuları dolar “Soldier of Fortune” u dinlerken.  Kavuşmak çok güzel oldu ama saçlarımız ağarmaya başlamıştı. Ortanca kız kardeşimden 1 yıl sakladık Elvis Prestley ‘in öldüğünü.

 

Bu yazı da, Tel Aviv ‘de, Washington DC’ de, Londra’da, Moskova’da, Paris’te, Pekin’de ve Berlin ‘de, Dış Politika kararlarına etken odaklara mektubumuz olsun. Agresor taraf olmayın. Gelin asıl kimlerin zarar gördüğünü gene masaya yatırın.

 

 

 

Amerikan ordu mensupları, dünyanın çeşitli ülkelerindeki askeri üslerde görev yaparken, gözleri kulakları, ülkeden gelecek meşhurların programındadır. Bunlara USO Shows denir. The United Service Organizations Inc. bir kar amaçsız kuruluştur. Ordu mensupları ve ailelerinin moral takviyesi görevidir. Marilyn Monroe ’nun 1954 yılında Güney Kore ‘ye gelişi, Elvis Presley ‘in cephedeki askerlere konserleri, Aktör John Wayne ‘in ve Aktris Ann Margret ‘in 1966 da Vietnam ‘a gidişi, Robin Williams ‘ın Irak ‘taki askerlere konseri, hep aynı organizasyonun işleridir.

 

Neredeyse vodvilci diyebileceğimiz Bob Hope ‘un, en meşhur olduğu dönemde II. Dünya Savaşı sırasında cephe ziyaretleri ve sahne şovları da aynı amaç ile yapılmıştı. 1942 ‘de Alaska ‘da askerleri ziyaret için özel izin alması gerekmişti.

 

1988 ‘de Mamak Muhabere Okulunda, 8 ay kısa dönem erlik yaparken şafağa az günler kala dizimden sakatlanmıştım. GATA da tedavideydim ve gece televizyonda, İbrahim Tatlıses ‘in Atina Konserini izlemiştik. O Yunan kadınlarının “Mavi Mavi” yi gözleri yaşla dolu, bağıra bağıra söyleyiş manzaraları, seyreden biz erbaşların da gözlerini buğulamıştı. Düşmanına bile üzülebilen bir memleketin çocuklarıyız.

 

Bahsettiğim, merkezlere şunu hatırlatarak kapatalım;

 

Sadece savaşa gönderdiğiniz gençlere değil, savaştırmak istediğiniz ülkelerdeki güzel kalpli insanlara da mutluluk götürmek amacı ile kararlarınızı alın. Komşuyu gene üzerimize iteklemeyin. Yüzyıllardır iç içe yaşamış kardeşleri bölmeyin.

 

Aytaç D. Erenler

 

Visits: 100

INTERVIEW WITH PROF. LUIS TOME – Future of NATO: Significant Insights from 2021 Meeting of NATO Ministries of Foreign Affairs

admin

You can find the original publication at this link https://politicalreflectionmagazine.com/wp-content/uploads/2021/04/PR_27_INT1.pdf

 

Interview with Professor Luis Tome

Future of NATO: Significant Insights from 2021 Meeting of NATO Ministries of Foreign Affairs

 

Dr Rahman Dag : Before asking questions, I would kindly like you to evaluate the last meeting of the NATO Ministries of Foreign Affairs and its statement. Is there anything that attracts your attention most?

Luis Tome: First of all, it is crucial to consider the context in which this meeting took place: the first visit to Europe by a senior official of the Biden Administration, Secretary of State A. Blinken; after the publication of the US “Interim National Security Strategic Guidance”; and after A. Blinken himself had visited Japan and South Korea and met the Chinese counterpart in Alaska. Therefore, since it’s clear that the priority region for US foreign and security policy remains the Asia-Pacific, it was important for the Biden Administration to give a strong political signal to its European Allies of renewed American commitment to NATO and European security. This meeting also took place at a time of rising tensions in international politics, particularly between the US and the China-Russia axis, but also between the European Union and China. Another factor in marking this meeting are the wounds in transatlantic relations coming from the time of the Trump Administration as also other tensions between the European NATO countries. In this context, it was crucial that this meeting of NATO Ministries of Foreign Affairs conveyed to the world that the Atlantic Alliance is Back, as President Biden had stated, and an image of NATO cohesion. And I think that is exactly what the final statement that came out of the meeting does. It underlines the relevance of Article 5 and, therefore, the unambiguous commitment of the US to NATO’s central collective defence clause – a crucial guarantee for the European Allies. It is also relevant that the statement emphasises the sharing of democratic values, that NATO guarantees the protection of our values, and it is an essential pillar of the rules-based international order. The reference to Russia’s aggressive actions, while there is no mention to China, is equally significant. Finally, I also highlight the fact that, according to the statement, NATO will continue to adapt, namely by strengthening its political dimension. Strangely, the statement says nothing about what was one of the main results of the meeting: the maintenance of American forces in Afghanistan beyond 1 May this year and the continuation of the NATO mission – remembering that there are now a higher number of other Allied troops in Afghanistan than American.

Question: Current international politics have been emphasising the economic burden of NATO’s expenditure. The main concern in this issue is that the US has been paying for European Security for a half-century, and within these years, the European countries economically and politically flourished but still want the US to cover a major share of the Alliance. First of all, do you think that this concern has a point?

Luis Tome: This is an old recurrent question, and every American administration since the end of the Cold War has insisted on burdensharing. However, it is wrong to look at the issue from a purely economic perspective, or that only Europeans have economic benefits and while Americans pay for European and international security. What really matters is the strengthening of the European pillar for the benefit of the Transatlantic Alliance as a whole and a better balance with the American pillar. It is very important that the European Allies assume greater responsibilities and a greater share of costs in NATO. Otherwise, there may be excessive European dependence on the US and thus an undesirable transformation of the Alliance into a pure American protectorate over Europe, or into a mere instrument of US foreign and security policy. An excessive capabilities gap could also lead to interoperability problems among Allied forces. Or make NATO irrelevant to the United States. On the other hand, among the European Allies, namely among the countries which are also members of the EU, there are many redundancies and useless duplications. Just as there are in Europe-NATO, in general, excessive shares in personnel costs and the maintenance of certain physical and bureaucratic infrastructure, leaving less room in defence budgets for research and development compared to the US. So, there are several other problems and dilemmas to be solved in Europe beyond the simple increase of defence budgets and cost-sharing in NATO. This is also why I have some reservations about blind targets set in terms of percentages, such as the commitment established in NATO of a minimum of 2% of GDP on total defence spending. The main objective must be that the European Allies develop and possess better military capabilities, not simply to spend more for the sake of spending. And this capacity-building should be done on the basis of an assessment of the threats and their capabilities, priority investment needs according to identified gaps, force packages, planning and programming of capabilities, missions and operations, etc., combining national circumstances and specificities with the priorities, doctrines, policies and strategies defined by NATO as a whole. Rather than spending more, what matters is to spend wisely. I also add three other aspects. First, it is paradoxical that Washington insists on “burden-sharing” while opposing Europe’s “strategic autonomy” – the reinforcement of European military capabilities can hardly be dissociated from an increase in European ambitions and responsibilities. Second, NATO’s main problem is not military capabilities but cohesion and  political articulation. Finally, in the face of many risks and threats (from terrorism to organised crime, pandemics, fragile states, emerging and disruptive technologies or cyber threats), the military is not the exclusive or even the main security instrument. Therefore, Euro-Atlantic security and the security of all Allies is not promoted only by increasing military budgets and capabilities.

Question: In association with the previous question, what would you say if somebody argues that European countries are reluctant to increase their defence budget sparing for NATO because the European countries do not unanimously support American policies, especially in Afghanistan, and the US has been instrumentalising NATO for its world politics and dominance?

Luis Tome: That does not make any sense. The NATO Allies have different security perceptions, priorities and strategic cultures. Moreover, NATO members are democratic countries, and therefore governments have to be sensitive to their electorates and public opinions. States define their defence budgets for a variety of reasons, but primarily according to their view of the security context and national interest. No country fails to increase its defence budget because it disagrees with the policies and strategies of its Allies. On the contrary, it even tends to increase its military spending in situations where it loses confidence in its Allies and/or perceives that its security and defence depends more on itself. A cause-effect relationship cannot be established, but interestingly, defence budgets have been increasing in Europe-NATO for seven consecutive years – that is, including during the period of the Trump Administration when disagreements between the US and its European allies escalated.

Question: In recent years, the US has been militarily investing in Poland under the name of NATO, while the EU has been in doubt of American endowment to the European security against Russia. If these phrases or comments sound true to you, would you agree with the idea that American and European perceptions of security threat level are gradually differentiated?

Luis Tome: Yes, indeed. With the end of the Soviet Union, the “common enemy” that gave rise to NATO and the anti-USSR containment strategy disappeared. Therefore, since the end of the Cold War, it has been more problematic to justify NATO’s raison d’étre and to define priority threats assumed equally by all Allies and establish common and coherent policies and strategies. Transatlantic divergences have been building up not only over Russia but also over terrorism, the “rogue states” or the “axis of evil”, Iraq, Iran, North Korea, etc. The problem is that different perceptions of security and priority threats also add up between European countries. East European Allies regard Russia as their biggest threat, while Southern NATO members are mainly worried about the spill-over effects from instability and conflict in the Middle East and Africa, such as terrorism, organised international crime or irregular migration. And as we have seen in recent years, differences between NATO Allies have widened from Syria to Libya,  from the Eastern Mediterranean to nuclear Iran, from the Sahel region to Afghanistan. China is also emerging as another potential focus of major transatlantic and intra-European controversy and disagreement. Hence, it is crucial to strengthen the political dimension of the Atlantic Alliance for cooperation and articulation among NATO countries and with external partners.

Question: Since the end of the cold war, NATO has operated outside of NATO territories despite being constituted as a defence alliance and started with Eastern Europe to Afghanistan and Libya. These interventions are legitimised with the concept of humanitarian intervention or preventive wars. It is argued that the world has been experiencing the same conditions in Syria as there is a humanitarian reason, and the Syrian regime causes mobilisation of armed terrorist groups from all ranges and source of irregular immigration that turning European borders upside down. Under these circumstances, why do you think that NATO is still not acting offensively to end the humanitarian crisis and make regime change? Is it just because of Russian military involvement in the Syrian crisis before the US or NATO?

Luis Tome: The question is understandable, but the cases are quite different in their circumstances. There is conflict, violent repression and humanitarian tragedy in Syria, just as there is unfortunately in many other places – and we may also ask why NATO does not intervene in Yemen, Venezuela or Myanmar. Well, neither NATO nor any country or international organisation can intervene militarily in all places or in the same way. Of course, when NATO intervenes militarily and invokes certain principles such as the “right of humanitarian intervention” or R2P in one place and not in others, one may question the reasons or interests behind this “selection”. But there are many reasons and explanations. One obvious explanation is that NATO’s decisions require consensus – which obviously does not exist with regard to Syria. In other cases, it is a question of power and common sense: for example, would it be reasonable for NATO to make an intervention against Russia over Chechnya or against China over Xinjiang, similar to the one it made against Serbia over Kosovo? Obviously not. Moreover, an intervention may be appropriate in one place and be totally unsuitable in another – so careful consideration is needed to avoid aggravating the security situation rather than helping to resolve it. The reality is that each case varies according to its specific circumstances. This is why, for example, even in Libya, NATO intervened in 2011 but has not intervened in the Libyan “second civil war” that broke out in 2014. Regarding Syria, there are many reasons why NATO does not intervene as it did in Afghanistan or Libya, but this difference is not related to Russia’s military intervention. Moreover, it should be remembered that before the Russian intervention in Syria at the end of 2015, the US and several NATO countries were already bombing positions of jihadist groups in Syria and had special forces operating in Syrian territory as part of the international coalition against ISIS. And that even before that, in 2013, President Obama  wanted to bomb forces of the Bashar al-Assad regime and that the US Congress prevented him from doing so for fear that this would precisely favour jihadist groups. The point is that a NATO intervention in Syria similar to the one it carried out in Libya in 2011 would be completely counterproductive and inappropriate. Such a consensus in NATO would be impossible, primarily because of the very different the US and Turkey, and also several other European powers, view their interests and threats in Syria. The complex Syrian geopolitical chess explains that not even the UN has a peace enforcement mission nor a mandate for another international organisation to act, unlike what happened in Afghanistan (where NATO-led ISAF under a UN mandate) or in Libya (where NATO answered the United Nations’ call to the international community to protect the Libyan people). Therefore, it is not Russia but the specific Syrian cocktail and the disagreements within the Atlantic Alliance that explain NATO’s nonintervention in Syria.

Question: It is no secret anymore that there are several disagreements among NATO members. The US is against Germany’s agreement to buy gas from Russia via a new pipeline. Turkey and Greece are in a tense disagreement in the Aegean Sea regarding East Mediterranean energy resources. Eastern European countries want the deployment of missiles, but western European countries are against it. Not to mention disagreement on the financial burden of NATO. Do you really think that NATO could survive from all these potentially conflictual issues?

Luis Tome: NATO was, is and always will be what its members make of it. NATO’s long history shows an unusual capacity to overcome crises and disagreements. But past success is no guarantee of future success. The current divergences are many and quite deep, and NATO has in recent years entered a real existential crisis. It will survive if the major Allied countries are predisposed to overcome divergences and commit themselves to the transatlantic Alliance. At the end of the day, if certain tensions are not overcome or aggravated, NATO may survive the exit or expulsion of some of its current members, but it would never survive without the US. So if Donald Trump had been re-elected, it is likely that we would be discussing the end of NATO. With the Biden Administration, the transatlantic Alliance is in a much better position to repair damage and resolve certain differences. On the other hand, NATO’s adaptive capacity is the reason for its success and longevity. And in the face of a geopolitical, geostrategic and security context that has changed rapidly and dramatically, it is vital to readapt NATO so that it remains effective and relevant for the security and defence of its members, above all, by strengthening its political dimension.

Question: As you know, most of the NATO members are also members of the European Union, and the EU has its own agenda of or at least thinking about European Army separate from the NATO as a part of its defence and security policy. What are your projections on this matter?

Luis Tome: In theory, the Common Security and Defence Policy (CSDP) and the EU’s capabilities are complementary to NATO, strengthening the European pillar of the transatlantic alliance. For obvious reasons, starting with its current 21 common member states, the EU is NATO’s main strategic partner and vice versa. But despite the NATO-EU agreements and mutual cooperation, there are several dilemmas that need to be acknowledged and addressed. The CSDP makes the EU a more complete international player, but also more autonomous – of course, autonomous from the US and NATO, which displeases Washington. At times, there seems to be more competition than complementarity, and certain dilemmas are likely to intensify as the range of missions both want to undertake widens: the EU aspiring to undertake higher-intensity missions and operations, and NATO launching certain types of lower-intensity operations. Another dilemma concerns the balance between NATO and the EU for the 21 common countries, including the provision of means (always scarce) for missions and operations of both organisations. Conversely, some problems are magnified by the non-coincidence of membership between NATO-Europe and the European Union, especially Turkey. Meanwhile, Brexit has created a new geopolitical framework in Europe, with huge repercussions on the EU, transatlantic relations and NATO. The EU no longer has one of the two Permanent Members of the UNSC and holder of nuclear weapons (alongside France), which implies new balances within the EU – the former European “G3” gave way to the “G2”, with greater prominence of the Germany-France axis. With the UK out, the EU is left without the strongest defender of the “Atlantic” vision and NATO-EU complementarity, which favours the EU’s tendency to “strategic autonomy”. And there are now seven European countries that are members of NATO and not of the EU, with Turkey and now also the UK as two big powers in this situation – raising new issues in NATO-EU cooperation and EU access to NATO assets and capabilities for its “autonomous” missions. In addition, there are disputes and disagreements between the EU and the UK, as we have seen over trade issues, financial services, the Irish border or the export/import of anti-COVID-19 vaccines. The dilemmas are many, and NATO and the EU have to be skilful and pragmatic to overcome the disagreements. But I am relatively optimistic! NATO and the EU have been cooperating side by side in crisis management, capability development and political consultations, as well as in providing support to their common partners in the East and South. Concerted NATO-EU effort is needed to build trust and make fuller use of existing arrangements and identified areas of cooperation.

Question: Rising rightist or leftist populist political groups in Europe and the US indicate that they would be quite influential in their own national politics in the near future. Do you think that this could complicate NATO’s stance regarding democracy and freedom?

Luis Tome: Of course it can. The spread of nationalism, populism, authoritarianism and extremisms threatens the liberal international order and the security environment. And if national egoisms, populisms,  autocratic tendencies and “illiberal democracies” flourish in NATO member countries, as is already happening, then it makes it very complicated for the transatlantic Alliance to be the bulwark for the defence and promotion of freedom, democracy and liberal order. Fortunately, there seems to be a sense of urgency within NATO today to put democratic values back at the heart of the transatlantic Alliance’s action. But we must recognise that the virus of nationalism and populism is difficult to fight even within NATO countries.

Question: There are too many significant points to cover in an interview, but as a closing question, I would like to have your comments on an issue that is the most important one regarding NATO’s future.

Luis Tome: The decisive factor for the evolution and future of NATO is the strengthening of its political dimension, namely dialogue, articulation, cooperation and political cohesion among Allied countries. Organisations are what their members make of them, and NATO is no exception. NATO is a military alliance, but it is also the main political forum of the transatlantic community of shared values and interests. Without political cohesion among Allies, powerful deterrent and defence capabilities have less value. Without constructive political dialogue, differences between member countries cannot be overcome or minimised. Without political cooperation, it is not possible to formulate common and coherent strategies. Without political articulation, the transatlantic Alliance will face many difficulties in projecting security and stability in its periphery, whether to the East or to the South; effectively confronting the many risks and threats; managing crises and conflicts; establishing fruitful partnerships with external partners; or dealing with major rivals such as Russia and China. Without political cohesion, it will not be possible for NATO to make the necessary re-adaptation to a geopolitical and security context in great transformation. Nor to be the pillar of democracy and liberal order that the Allies want and preach NATO to be. NATO’s military dimension remains robust, but the Alliance’s political dimension and political role are undervalued and underused. NATO’s future success depends on the ability of the Allies to leverage the political dimension of the transatlantic alliance.

Visits: 485

PLAYING CHICKEN – BY AYTAÇ ERENLER

admin

PLAYING CHICKEN     

 

Tavuk Oyunu. Tercümesi tabii ki bir anlam ifade etmiyor, çünkü bizim ülkemizde oynanan bir oyun değildir. Peki nedir bu Tavuk Oyunu ?

Eminim, izlediğiniz videolarda, okuduğunuz kitaplarda ve en sıklıkla Hollywood yapımı bir çok filmde rastladınız bu oyuna.

Aslında burada önce Pusu Kültürü ile Düello Kültürü arasındaki farktan bahsetmek gerekir. Pusu Kültürü daha çok doğu kaynaklı ve rakibini, düşmanını pusuya düşürerek alt etme prensibine dayanır. Hatta “Savaş Hilesi” de, doğal kabul edilir. Çünkü zaten birisi ile savaş içerisindeysen, hile yapmak artık mubahtır. Oysa Düello Kültüründe meydan okuma ve teke tek, çekişmeyi hemen çözmeye davet vardır. En eski batı yapımı filmlerde bolca görmüşsünüzdür, meseleyi halletmek ve sonlandırmak için birbirini çeşitli silahlarla düelloya davet edenleri.

 

İşte Chicken oynamak da bu kültürün ürünlerinden biridir.

 

İki oyuncu birbirine doğru, kafa kafaya doğrultuda, süratle yaklaşırlar, ki bu bir arabayla, bisikletle, hatta 1984 yapımı Footloose filminde Kevin Bacon ‘ın ve kovboy rakibinin kullandığı gibi Biçerdöver makinesiyle yapılabilir. Çarpışmaktan korkup da yönünü ilk değiştiren veya frene basan veya aracını terk eden Tavuk ünvanını alır. Yani korkak. Kaybeder.

Çok tipik, Amerikan kültürü ikonlarından biridir. Kimin daha cesur olduğunu ortaya çıkarmak için günümüzde bile hala değişik uygulamaları görülür.

Tabii bu işin oyun kısmı.

Uluslararası arenayı bir oyun alanı gibi görerek Chicken oynamak pek de akıllıca olmayabilir çünkü bu kültürel bir konu ve karşındaki farklı kültürden insanların, bu oyunun kurallarını bildiğini varsaymak ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu oyunda amaçlardan biri, diğerini korkutarak kararlarından vaz geçirmek, yön değiştirmek zorunda bırakmadır. Korkak görünmemek için sonuna kadar oynayan oyuncular, gururlarını korumaya çalışırken, aslında savaşmak istemediği diğer oyuncuyu savaştan vaz geçirmeye çalışırlar bu yolla.

ABD Dedeağaç bölgesinde çok ciddi bir askeri yığınak yapıyor. Ve bölgede dikine dikine bir çok hazırlık hareketleriyle de konumunu pekiştiriyor. Askeri tatbikatlar, Diplomatik teamüllere tamamen ters demeçler, ilginç ülkeleri aşırı silahlanmaya teşvikler…

Eğer ABD Chicken oynadığını düşünüyorsa ve bu organizasyonlarla, rakibinin karar değiştireceğini ve Tavukluk yapıp kaçacağını düşünüyorsa durum tehlikeli. Çünkü diğer taraf bu oyunu bilmiyor. Onlar farklı oyunlarla büyüdüler. Pentagon ‘daki bazı ağır rütbelere uyarı yapmak görevimiz. Allah korusun, rakip kuralları bilmediği için, yoldan kaçmaz ve fena bir çarpışma olabilir ve iki taraf ta ağır hasar görür. Dünyadaki diğer insanların da hayatı olumsuz etkilenir.

Henüz fırsat varken bu delice gelişmeleri, akl-ı selim ile masa görüşmelerine çevirmek acil hale gelmek üzere. Amerikalı iki gün Tavuksun der sonra unutur kültürü gereği ama diğerleri bunu efelenme diye adlandırıp tedbirini alır. Onur meselesi haline gelir. Bir kıvılcım da, dünya barışının aksak bile olsa sürdüğü bu günleri tüm halklara aratır.

Aytaç D. Erenler

21 Mart 2021

Visits: 187

Türk Dış Politikası ›Stratejik Özerklikten‹ Vaz Mı Geçiyor? – Yaşar Aydın

admin

Türk Dış Politikası ›Stratejik Özerklikten‹ Vaz Mı Geçiyor?

Uzman çevrelerde, yeni ABD Başkanı Joe Biden’ın uluslararası ilişkilerde sözüm ona daha ›idealist‹, ›demokrasi ve insan hakları‹ vurgulu bir yöntemi takip edeceği beklentisi hakim. Türkiye–ABD ilişkilerinde de bu bağlamda ›demokrasi ve hukuk‹ konularının önemli bir başlık teşkil edeceğinin ilk sinyallerini ABD yönetimi vermiş bulunuyor. Sedat Ergin’in (Hürriyet, 5.2.2021) Beyaz Saray’ın açıklamasından aktardığına göre, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı İbrahim Kalın ile görüşmesinde »Biden yönetiminin demokratik kurumları ve hukukun üstünlüğünü destekleme yönündeki« kararlılığının altını çizmiştir. Dolayısıyla ABD’ndeki yeni yönetimin demokrasi ve insan hakları konularını ABD dış politikasının merkezine koyacak, ikili ilişkilerde bu konuları gündeme getirecektir.

Türkiye ile Biden yönetimi arasındaki ilk ikili temasta tartışılan önemli bir başka konunun ise S-400 füze savunma sisteminin olması, Sullivan’ın yeni yönetimin Türkiye’nin S-400 füze savunma sisteminden vazgeçmesi beklentisini ortaya koyması ve hemen akabinde de Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın ›Girit modeli‹ türünden bir çözümü gündeme getirmesi, Türk dış politikasında bir yön değişikliği beklentisine yol açtı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mart’ta (2021) açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı’nın Adalet Bakanlığı’nın web sitesine konan tam metninde ise insan hakları alanında devletin kendisinin de sorgulanması ve pek çok kusur ve yetersizliğinin de kabul edilmesi önemli bir nokta.

Avrupa ve Almanya’da ise bu gelişmeler olumlu bulunmakla beraber temkinle karşılanıyor. Son AB Zirvesi’nden çıkan sonuç da bu temkinli yaklaşımın bir başka örneği. Uzman çevreler ve karar vericiler arasında Türkiye bağlamında hâkim olan görüşe göre, Ankara’ya demokrasi, hukuk devleti ve insan hakları konularında baskı yapılması gerekiyor. Öte yandan ise bu baskının Ankara’yı daha fazla Moskova ve Pekin’e yakınlaştırmaması gerekliliği ekleniyor Türkiye ile ilgili mülahazalara.

 

Dış Politikada Yön Tartışmaları ve Nedenleri

Bu atıfta bulunduğumuz gelişmelere ilaveten birçok devlet ile diplomatik temas ve ikili ilişkilerdeki gelişmeler de yön değişikliği beklentisini haklı çıkarır nitelikte: Geçtiğimiz yılın sonbaharında belki de İkinci Dünya Savaşı sonrasının en gergin dönemini yaşayan Türkiye–Fransa ikili ilişkilerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Fransa Başkanı Macron arasındaki mektup teatisine istinaden bir yumuşama, diplomatik gerilim ve ikili ilişkilerdeki anlaşmazlıkları aşma yönünde çabalara dair haberler yansıyor medyaya. Keza yine Yunanistan ile – müzakerelerde ilerleme kaydedilmiş olmasa da – görüşmelerin yapılıyor olması, Mısır ve İsrail ile diplomatik yakınlaşma çabalarının konuşulması da yine bu yönde değerlendirilecek gelişmeler kategorisinde.

Avrupa Birliği ile de ilişkilerin düzeltilmesi yönünde mesajlar verildi, sahada bu yönde somut adımlar atıldı ve Türkiye, 25 ve 26 Mart’taki AB zirvesine oldukça rahat bir zeminde girdi. Zirveye az bir zaman kala ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel arasında bir video konferans görüşmesi gerçekleştirilmiş, sonrası ise olumlu açıklamalar yapılmıştı. Zirveden yaptırım çıkmadığı gibi, yaptırım seçeneği masadan tamamen kaldırılmamakla beraber, başta 2016 Mülteci Mutabakatı olmak üzere birçok alanda iş birliğini geliştirme ve ekonomik ilişkileri derinleştirme kararı açıklandı. Ankara, bundan önceki zirvelerde AB’nin ›yaptırım‹ kartıyla karşılaşmıştı.

Kuşkusuz Brüksel ve Berlin için Türkiye’nin demokrasi, hukuk devleti ve insan hakları konularında AB standartlarıyla uyumlu, en azından bu standartlara yakın olması son derece önemli. Ancak AB’nin somut gündeminde Doğu Akdeniz’deki gerilimin aşılması ve göç ve mültecilik konularında Türkiye ile yeni bir iş birliği zemininin oluşturulması yer almaktadır. Ancak bunun ötesinde ve daha genel anlamda ise temel hedef ve beklenti Türkiye’nin dış politikasında yönünü yeniden AB’ye dönmesi, Batı yanlısı bir dış politika uygulaması yönündedir. Daha kesin bir şekilde ifade edecek olursak: Brüksel, Ankara’nın uluslararası ve ikili ilişkilerde ›stratejik özerklik‹ olarak tanımlanan yöntemden vazgeçerek yeniden AB yörüngesinde bir dış politika izlemesini arzulamaktadır.

Bütün bunlar önümüze şu soruyu koyuyor: Türkiye 2002–2005 yıllarında olduğu gibi yüzünü yeniden Batı’ya mı dönüyor?

Türkiye’de de AKP hükümetinin bir süredir »›stratejik özerklik‹ten vazgeçerek bir tür ›stratejik çekilmeye‹ doğru gittiği ve uyumlu bir müttefik görüntüsü vermeye« başladığı yazılıyor. Örneğin İlhan Uzgel’e göre bunun biri dış politika, biri de iç politika ile iniltili başlıca iki nedeni var. Birincisi, AKP hükümetinin Rusya ile yakınlaşma politikasından beklediği faydayı elde edememiş olması. İkincisi ise, AKP hükümeti ve Erdoğan’ın dış politikayı »iktidarını uzatma mekanizmasına çevirmiş« olması (Gazete Duvar, 22.2.2021).

 

Stratejik Özerklik ve İmkanları

İlhan Uzgel’in tersine, Türkiye’nin vazgeçmek bir tarafa, ›stratejik özerkliği‹ devam ettirme olasılığının daha da güçlü olduğu söylenebilir. Bu yönde düşünmemizi gerektiren birçok gelişme ve geçmişten edindiğimiz deneyim mevcut.

Birincisi: ABD yönetiminin dış politikada tamamen bir kopuşa gideceği beklenmemeli. Daha başından Biden’ın ABD’nin jeostratejik meydan okumalara vereceği yanıtın, bu bağlamda izleyeceği yöntemin Trump yönetiminden çok farklı olmayacağına dair işaretler almış bulunuyoruz. ABD’nin Çin’e karşı – Rusya’yı da içine alacak şekilde – bir çevreleme (encirclement) çabası içinde olduğu anlaşılıyor. Burada kilit ülkelerden biri Türkiye, diğeri ise Mısır. Bir başka kilit ülke ise Yunanistan, çünkü Çin’in Yeni İpekyolu Projesi’nin deniz ayağı için Güney Avrupa’daki köprü başı niteliğinde. Uzakdoğu’dan gelen konteynerler Çin’in yaptığı Yunanistan’daki Piraeus limanından Avrupa’ya dağıtılacak. ABD’nin Yunanistan’da askeri üsler kurmasını sadece Türkiye ile mevcut gerilim bağlamında değil, bu çerçeve içinde de değerlendirmek gerekiyor. Dolayısıyla ABD’nin jeostratejik planında Türkiye’nin yeri Yunanistan ile telafi edilemeyecek derecede önemli. Bu da hem Ankara’nın elini güçlendiriyor hem de dış politikada Türk hariciyesine stratejik özerklik yöntemini devam ettirme konusunda geniş bir manevra alanı sunuyor.

İkincisi: Türkiye geride kalan yıllarda bölgesel güç olma yolunda azımsanmayacak bir yol kat etmekle kalmadı, bunun başarılı bir askeri güç kullanımı ile de altını çizmeyi başardı. Gerek ABD’nin gerekse AB’nin Türkiye’nin bu yeni konumunu kabul ettikleri anlaşılıyor. Örneğin AB Doğu Akdeniz krizinde Ankara’ya Fransa ve Yunanistan’ın beklediği sert tavrı gösteremedi. Bu bağlamda sadece Berlin’in anılması da gerçekleri tam olarak yansıtmıyor. Madrid ve Roma’da en azından Berlin kadar Türkiye’yi kaybetmeme gayreti içinde. Örneğin İspanya bankaları Türkiye finans sektörü ile son derece girift ekonomik ilişkiler içinde. Bundan başka Türkiye 2020 yılında İspanya ve İtalya’dan ülke bazında en fazla silah ve askeri araç gereç ithal eden ülke. Benzeri durum ABD için de geçerli, ancak bir farkla. Washington açısından ekonomi yerine güvenlik ve jeostratejik kaygılar ön planda. ABD yönetimi S–400 füze sistemi ile bağlantılı olarak yaptırımlar konusunda bir hayli ağırdan aldı. Bu saydıklarımız da Türk hariciyesi için stratejik özerklik yöntemini devam ettirme yönünde azımsanmaması gereken bir motivasyon içeriyor.

Üçüncüsü: Rusya ile ilişkiler gerginleşip zaman zaman kırılma noktasına gelse de iş birliği devam ediyor. Son Azerbaycan Ermenistan savaşında Rusya Türkiye’nin Kafkasya’daki etkinliğini arttırmasına göz yummak durumunda kaldı. Birçok analistin öngörü ve iddiasının aksine, Ankara Moskova’nın etki alanına girmedi. Bilakis Kırım’ın uluslararası hukuka aykırı bir biçimde ilhakı konusunda, Suriye’de özellikle 2020 başındaki İdlib krizinde, daha sonra ise Libya’da ve kısmen de Karabağ’ın alınmasında Rusya’nın çıkarları ile uyuşmayan, hatta karşıt pozisyon almaktan ve davranmaktan geri durmadı. Ayrıca Rusya ile ihtilafı olan Ukrayna ile siyasi ve askeri iş birliği içinde olduğuna dair güçlü göstergeler mevcut. Kuşkusuz, Türkiye’nin ABD ve Batı’yı Rusya ile dengeleme siyasetinin arzu edilen sonuçları vermediği ortada. Ancak buradan hareketle bu yöntemin başarısız ya da gereksiz olduğunu söylemek de mümkün değil. Her ne kadar, ›Ankara böyle bir yöntem uygulamasaydı sonuçları ne olurdu?‹ sorusu spekülatif olsa da üzerinde kafa yormakta, fikir jimnastiği yapmakta fayda var. Türkiye, Rusya ile yakınlaşması sonucu Suriye’de siyasi ve askeri olarak etkinliğini artırarak gerçekleşmesi durumunda ülke güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturacak olan Irak Kürdistan Özerk Bölgesi’ni Akdeniz’e bağlayacak ve Türkiye’yi karadan Arap dünyasından ayıracak olan YPG kontrolünde bir koridorun açılmasını engelleyebilmiştir. Suriye’deki etkinlik ve Ukrayna ile olan iş birliği Türkiye’yi ABD ve AB için değerli bir müttefik kılıyor. Ukrayna’da Rusya’nın çevrelenmesi bağlamında Türkiye’nin Ukrayna ile iş birliği Amerikan çıkarlarıyla örtüşüyor.

Dördüncüsü: Türkiye son yıllarda özellikle de Karabağ’ın Ermenistan’ın işgalinden kurtarılması sonrasında post-Sovyet Kafkasya’sının başat ve etkin aktörlerinden birine dönüştü. Nahcivan ile Azerbaycan arasında açılan koridor sayesinde hem Türkiye ile Azerbaycan arasında hem de Türkiye ile Orta Asya arasında bir kara bağlantısı açılmış oldu. Bu durum Türkiye ile Orta Asya’daki Türki devletlerle ekonomik ilişkilerin derinleştirilmesine olanak sağlayacaktır. Dolayısıyla Türkiye’nin bu coğrafyaya güç yansıtma olanakları da artacaktır. Sonuç olarak Türkiye’nin Orta Asya hatta Uzakdoğu–Avrupa hattındaki konumunun güçlendiğini, stratejik öneminin arttığını ve Türkiye’nin bu bölgede transit ülke olmaktan çıkarak etkin, gündem belirleyen ülke olma yolunda ciddi atılımlar gerçekleştirdiğini söyleyebiliriz. Türkiye önümüzdeki dönemde Orta Asya Türk cumhuriyetleri ile iktisadi-ticari ilişkilerini ve güvenlik alanındaki iş birliğini derinleştirmesi durumunda, Rusya ile Çin arasındaki dengeden daha fazla yararlanma ve bu iki ülke karşısındaki konumunu güçlendirme olanağına sahip olacaktır. Dolayısıyla Avrasya perspektifinden bakıldığında, Türkiye’nin Batı karşısında stratejik özerklikten vazgeçerek Batı yörüngesinde bir dış politika izlemesini gerektiren bir durum söz konusu değildir.

Beşincisi: ABD’nin eski İŞİD’le Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk’un yeniden Ortadoğu ve Kuzey Afrika masasının başına dönmesi de ABD ile Türkiye arasında Suriye ve YPG konusunda olası gerginliklerin habercisi niteliğinde. Görev yaptığı süre boyunca Rojava’da Demokratik Suriye Güçleri (DSG) ve Kürdistan Özerk Bölgesi’nde Peşmerge ile yakın ilişki kurmuş olan McGurk hakkında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, »kesinlikle PKK ve YPG’ye net bir şekilde destek vermektedir« ifadesini kullanmıştı. Ancak Türkiye’nin Batı ile ilişkilerinin ve dolayısıyla da uygulayacağı strateji ve yöntemin – özerklik mi, bağlaşıklık mı? – belirlenmesi konusunda Ortadoğu’daki gelişmelerden çok, Ankara’nın Moskova ve Pekin ile ilişkileri ve büyük güçler arasındaki denge belirleyici olacaktır.

 

Nasıl Bir Stratejik Özerklik?

Özetle, Türkiye’nin ABD ve AB karşısında stratejik özerkliğe dayalı bir dış politikayı geçersiz kılan ya da Ankara’nın bundan vazgeçmesini gerektiren bir durum gözükmüyor. Hatta ulusal çıkarlarını gerçekleştirmek bakımından – 1950’li yıllarda ya da 1999 – 2005 yılları arasında olduğu gibi – Batı yörüngesinde bir dış politikadan daha elzemdir.

Türkiye’nin ABD ve AB karşısında güçlü olabilmesi ve çıkarlarını gerçekleştirebilmesinin yolu gelişmekte olan Avrasya düzeninde ve yeniden şekillenmekte olan Orta Doğu’da etkin ve merkezi bir rol oynamaktan geçmektedir. Bunun için de hem Rusya hem de Çin ile yakınlaşma kontrollü bir biçimde devam ettirilmelidir. Ancak bu yakınlaşmanın ve gerek Moskova gerekse Pekin ile iş birliğinin başlıca bileşeni Batı karşıtlığı olmamalıdır.

Son reform çabalarını ve Fransa, Mısır ve İsrail ile yakınlaşma denemelerini de bu bağlamda değerlendirmek gerekiyor. Bu türden bir denge politikası Ankara’nın hem Brüksel hem de diğer önemli Avrupa başkentleri karşısındaki konumunu güçlendirecektir. Reform süreci ise, başarılı olduğu takdirde, yani demokratikleşme sağladığı ve hukuk devleti anlayışını geliştirdiği takdirde sosyal bütünlüğü de güçlendirerek Türkiye’nin uluslararası ilişkilerdeki hareket alanını genişletecektir.

Türkiye ile Batı arasındaki ilişkileri örneğin bir 1950’lerin ya da 1999–2005 yılları arasının yakın ilişkiler havasına ve bağlaşıklık yöntemine geri götürmek, hem uluslararası sistemin günümüzde o dönemlerden farklı olmasından hem de genel stratejik amaçların paylaşımındaki değişikliklerden dolayı iki taraf için de mümkün ve akıllıca değildir. Türkiye’nin Batı dünyasından (NATO, ABD, AB, GB vs.) koparak ona Çin ve Rusya yanında cephe alması, Türkiye’nin çıkarına değildir ve son derece tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Türkiye, belirli bir süre de olsa ne Batı ekonomik ilişkilerini ve askeri bağlarını koparma ne de bu ilişkileri gergin tutma lüksüne sahiptir.

Çünkü Türkiye sadece bölgesel çıkarları olan bir ülke değil, aynı zamanda bölge dışı çıkar ve bağlantıları bulunan orta büyüklükte bir devlettir. Anadolu Yarımadası, coğrafi olarak Asya, Afrika ve Avrupa kıtaları arasında hava koridorları, karayolları ve demiryollarının, doğalgaz boru hatlarının ve deniz ulaşım ve taşımacılığının kesişme noktasındadır. Ayrıca Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının uluslararası stratejik önemi vardır. Bütün bunlardan dolayı Türkiye bölgesel bir güç olduğu kadar, uluslararası etkileri de olan orta büyüklükte (second rank power) bir devlettir.

Özetle bir devletin dış politikasını ve dolayısıyla onun ikili ilişkilerini belirleyen dört unsurdan söz edebiliriz: Ulusal çıkarlar, kurumlar, düşünceler, diplomatik birikim ve beceriler ve beklenmeyen olaylar (disruptive events). Türkiye’nin Batı ile ilişkilerinde ulusal çıkarların birebir, hatta göreceli olarak da örtüşmesi yakın zamanda mümkün görünmediği gibi, bu ilişkilerde etkin olabilecek kurumların da (ABD’de Kongre, AB’de Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği Parlamentosu ve Avrupa Konseyi) Türkiye’ye karşı tutumlarının değişmesi kısa vadede zor görünmektedir. Düşünce bazında da Türkiye’de Batı yanlısı, Batı ile bağlaşıklığı savunan düşüncenin güçlü bir dayanağa ve kamuoyu desteğine sahip olduğu söylenemez. Ancak bütün bu değerlendirmelerimiz, 11 Eylül ya da Berlin duvarının yıkılışı benzeri sarsıcı olayların gerçekleşmemesi şartına bağlıdır. Bu tür olaylar tarihin akışını değiştirdiği gibi Türk dış politikasının yönünü de radikal biçimde değiştirebilir.

Analizimizi, bütün bu değerlendirdiğimiz noktaların ışığında, Türkiye’nin Batı ile münasebetlerinde daha temkinli, Batı karşıtı bir retorikten mümkün olduğunca arındırılmış bir stratejik özerklik yöntemini ve büyük güçler (ABD, Rusya, Çin, AB) arasında bir denge politikası sürdüreceği tahminiyle kapatmak yerinde olacaktır.

Visits: 582

LONG-LASTING STABILITY AND ALL-INCLUSIVE CO-OPERATION IN SOUTH CAUCASUS: AN UNATTAINABLE GOAL?

admin

Prof. Hüseyin Bağcı
President of the Foreign Policy Institute

South Caucasus is known by its mountainous and challenging territorial features.
Accordingly, the people living in this region are known to be tough and often
uncompromising. In fact, the region has such a complicated history with invasions,
occupations, forced relocation of large populations, like Meskhetian Turks from Georgia to
multiple locations in the Soviet Union, today the region suffers from an interwoven set and
layers of difficult issues inherited from its painful past.
When tackling with regional issues in South Caucasus, Azerbaijan, Georgia, and Armenia are
to be considered as the countries situated at the heart of the region, but without including
Turkey, Russian Federation (RF) and Iran, any analysis of the region and its multiple
problems would remain incomplete. The RF, as the successor of the Soviet Union, has, in its
view, vested strategic interests in the region and therefore, is keen to maintain its military
presence and political influence in the region. Still, following the dissolution of the Soviet
Union, Turkey, relying mainly on the support of the USA, has been able to develop strong
relations with the countries, except Armenia, in this region. Construction and
operationalization of the Baku-Tbilisi-Ceyhan oil pipeline has been the jewel in the crown of
such strategic achievements. Other important projects such as Baku-Tbilisi-Erzurum natural
gas pipeline and Baku-Tbilisi-Kars railroad have strengthened the sense of friendship and co-
operation between Turkey, Azerbaijan, and Georgia.
On the other hand, Armenia has been and is still suffering from a self-imposed isolation in
the region and fails to benefit from any of major project implemented in South Caucasus.
Why so? Two main reasons: one has to do with its unwise approach towards and bad
relations with Turkey. This economically underdeveloped and scarcely populated country of
South Caucasus has indeed bitten some pieces larger that it could swallow. Armenia
blatantly violated in the beginning of 1990s the internationally recognized borders of
Azerbaijan and occupied a region inside Azerbaijan known as Nagorno-Karabakh and relying
on the Russian military support, has been keeping it under occupation since then. Similarly,
towards Turkey, its militarily strongest neighbour, which handles its relations with Azerbaijan
based on the principle of “One nation, two states”, Armenia has been following a hostile
policy, supporting the efforts of Armenian diaspora around the world to ensure the
international recognition of the so-called “Armenian genocide”. The relocation of Armenian
population in the then Ottoman territories under the then circumstances is presented as
“genocide” by some Armenian circles, which distort the history. On this front, however,
Armenia has hit the wall and can no longer achieve much other than irritating a most
important neighbour. Armenia has also serious problems with Georgia due to its close
relationship with Russia, which has territorial issues with Georgia and in August 2008 had a
brief war with this country.

2
Moreover, Armenia has been suffering from an identity crisis in the international scene as it
has been moving between the RF and the West as its strategic partner. Due to this
unresolved dilemma, it has found itself often engulfed in political instability and never-
ending political ‘revolutions’. Its problematic relations with Turkey and Azerbaijan have
caused Armenia to become heavily dependent on RF and Iran. Iran, due to its large
population of Azerbaijani descent, mostly inhabiting the northern regions of this country
that border with Turkey, Armenia, and Azerbaijan, has made a strategic choice and thus, has
been providing Armenia with a lifeline.
In this overall picture, since the collapse of the Soviet Union, Turkey and the RF have been
able to develop their relations and partnership in many areas. Despite differentiation of their
certain political and strategic priorities, a fact that has become clearer in recent years
particularly in Syria and Libya, these two major players and historical rivals in the region have
been careful not to cross certain red lines and appear keen to maintain their mutually
beneficial relations. In fact, this partnership has played a key role in the relatively smooth
conduct and conclusion of the war between Azerbaijan and Armenia.
Apparently, the complex situation and confusing web of relations in South Caucasus cannot
be covered in a single article. However, it is useful to take stock of what happened recently
and also to give some thoughts to where the region might be heading towards from this
point onward.
It is doubtless that today’s political and strategic conjuncture offers a unique and historical
opportunity to all actors in the region to achieve something that has not been attained since
the collapse of the Soviet Union: durable peace, stability, and all-inclusive co-operation in
the region. In this respect, in November 2020 Turkey and Azerbaijan came up with an
important proposal to all concerned and suggested that a South Caucasus co-operation
platform be established by incorporation of all existing regional co-operation schemes, and
regional development projects are devised and implemented jointly in a spirit of co-
operation and mutual benefit. The 10 November (2020) Agreement brokered by the RF and
signed between Azerbaijan and Armenia after the 44-day War to end the conflict includes
one provision, which is strategically vital both for Turkey and Azerbaijan. It is the one about
the establishment of direct transportation connection between Azerbaijan’s Autonomous
Region of Nakhcihevan and the rest of Azerbaijan. Such a connection bears significance in
many ways, as it would also connect Turkey and Azerbaijan directly without having to go
through either Georgia or Iran.
As far as Iran is concerned, this key regional actor appears to have exaggerated worries
about the results of increased direct contacts between Azerbaijan and the Azerbaijani
population in Iran, after the liberation of occupied Azeri territories. However, it can be
regarded only as normal when Azerbaijani Turks in Iran feel happy about the liberation of
occupied Azeri territories from Armenia and cheer for the decisive victory of Azerbaijan’s
army. It was not perhaps the wisest approach for the Iranian leadership to relocate, in a
rushed manner, to the Azerbaijani border a lot of military troops and equipment as it caused
concern on the Azerbaijan side. In today’s world, the internationally recognized borders of
each country are inviolable and cannot be changed easily. Within this given parameter, the

3
countries in the region should focus on the possibilities of co-operation, and carefully avoid
potential new conflicts and confrontations. During the recent Nagorno-Karabakh war, the
Azerbaijani leadership has acted wisely by declaring and emphasizing several times the
importance they attach to their close relationship with Iran. In fact, throughout the war, the
Azerbaijani side has demonstrated all features of a well-established and mature state
structure, with all officials and institutions acting and functioning in the best way possible.
Azerbaijan’s victory means a lot for the Azerbaijani people as it clearly ended the Armenian
occupation of many regions. This will definitely boost the self-confidence of Azerbaijan and
we may see in the period ahead a more dynamic Azerbaijan spearheading the regional co-
operation initiatives. The new strategic realities may also assign Azerbaijan the responsibility
to function as a more active bridge between Turkey and the Turkic states in Central Asia. For
its part, Turkey has always supported Azerbaijan in every way possible, including through
military cooperation. This close relationship will undoubtedly continue as Turkey and the RF
will be monitoring jointly the implementation of 10 November Agreement. Due to its Prime
Minister’s reckless and inconsiderate behaviours and actions, Armenia has lost a lot as a
result of the recent developments. In any case, the day of victory for Azerbaijan was
inevitable as occupation of a big and wealthy neighbour by its smaller neighbour was not
sustainable in the long run. In fact, RF President Vladimir Putin has also underlined this
conviction in his statements.
Interpreting the recent developments from an optimistic angle, one can claim that
Azerbaijan by taking its occupied territories back from Armenia, has relieved both the RF and
Armenia from a huge burden. On the international fora it was unjustifiable for Armenia to
defend such an occupation and explain the anomalies it caused such as millions of internally
displaced Azerbaijani people. If the Armenian leadership starts showing some wisdom, which
it has failed to demonstrate so far, it should seek to open new avenues of co-operation with
Turkey and Azerbaijan. The future sustainable prosperity and peace of the Armenian people
heavily relies on such an approach.
Last but not the least, the role to be played by the countries outside South Caucasus, like the
USA and France, and other international actors such as the European Union and the
Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE), must consider the new realities
on the ground. In particular, the OSCE, its Minsk Group, its Co-Chairs and Special
Representative, should quickly adjust their approaches to the new realities. Only this way
they can remain relevant besides Turkey and the RF and can find opportunities to make
meaningful contributions to the peace, stability, and co-operation in South Caucasus.

Visits: 572

Hulusi Akar’ın Almanya Ziyareti Ne Anlam Taşıyor?

admin

Geçen hafta Almanya’yı ziyaret eden Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar
Alman meslektaşı Karrenbauer tarafından hem büyük bir nezaket hem de siyasi
olarak “kulağa hoş gelen bir söylemle” karşılandı. Türkiye’nin NATO’nun çok
önemli bir üyesi ve aynı zamanda Almanya için çok önemli siyasi ve ekonomik
bir ortak olduğunu ifade etti.

Son yıllarda Alman ve Türk siyasilerin birbirlerine karşı sert söylemleri ile ‘’Berlin
ve Ankara’daki sağır kulaklar’’ artık tam anlamıyla ortadan kalkmamış olsa da,
Almanya halen Türkiye’nin AB içindeki ‘’avukatı olma’’ rolünü devam ettirmeye
devam edecek gibi görünüyor.

Türkiye’nin son yıllarda icra ettiği başarılı askeri operasyonların Almanya
tarafından çok yakından takip edildiği ve başta Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA)
konusunda Türkiye’nin geldiği teknolojik seviye en üst noktaya gelirken, Alman
ordusu tarafında, halen, SİHA’ları envanterine katıp katmama konusunda ortak
bir kanı oluşmadığı görülüyor. Türkiye’nin on yıllardır en önemli silah ve
teknoloji tedarikçisi olan Almanya’da, son aylarda Türkiye’ye yönelik var olan
olumsuz yaklaşıma rağmen, Alman Koalisyon Hükümeti pragmatik bir yaklaşım
ile Türkiye’ye hem askeri ambargo konulmasını önlemiş hem de Türkiye ile
birçok bölgesel sorunda benzer yaklaşım içine girmiştir.

Almanya ile Rusya arasındaki ilişkilerin bir kriz doğurması ihtimali artarken,
Türkiye ile Rusya arasında askeri ve siyasi ilişkiler, Yukarı Karabağ savaşında da
görüldüğü gibi, son on yılda iki ülke arasındaki kompartımanlaştırılan konular
içinde işbirliği alanı dahilinde değerlendirilen bir gelişme olarak görülmektedir.
Almanya’daki siyasi ve ekonomi elitlerinin Türkiye yaklaşımı çok gerçekçi bir
noktaya gelmiş bulunmaktadır. Savunma Bakanı Akar’ın Almanya’dan neler
talep ettiğini bilmiyoruz. Fakat Almanya’nın, Türkiye’nin Rusya’ya daha fazla
yakınlaşmasını istemediği bilinmektedir.

Joe Biden yönetiminin Türkiye yaklaşımı da çok önemli olacaktır. Bu nedenle
Washington-Berlin-Ankara ekseni oluşacağı öngörülebilir. İngiltere’nin AB’den
ayrılması, Avrupa Savunmasında önemli bir boşluk oluşturmuştur. Türkiye’nin
oluşan bu ‘’boşluğu doldurma arzusu’’ Ocak ayı başında Cumhurbaşkanı
Erdoğan tarafından AB Büyükelçilerine verdiği yemekte ifade edilmiştir.
Temel soru ise şudur? Bu yıl Eylül ayında yapılacak Almanya genel seçimlerinin
sonucunda kurulacak yeni Hükümet, Merkel politikalarını devam mı ettirecek
yoksa yeni bir yaklaşım mı benimseyecek? Beklenti, Almanya’nın Bismarck veMerkel tipi bir ‘’realpolitik ve pragmatizm’’ yaklaşımlarını birlikte devam
ettirecek olmasıdır.

Sonuç olarak, Türkiye’nin son yıllardaki Suriye, Libya ve Doğu Akdeniz’de
sergilediği askeri başarılar Türkiye’yi bölgesinde çok daha güçlü bir konuma
getirmiştir. Alman mevkidaşı Karrenbauer’in Savunma Bakanı Hulusi Akar’a
Türkiye’nin her zaman Almanya’ya güvenebileceğini söylemesi Ankara
açısından iyiye işaret olsa da, sorun Almanya’nın bunda ne kadar samimi
olduğudur. Şimdi test edilmesi gereken Almanya’nın samimiyetidir.
Önümüzdeki günlerde yapılacak NATO ve Mart ayındaki AB toplantısı bu
testlerin yapılacağı toplantılar olacak. Bekleyip , göreceğiz.

Visits: 692

Libya’da Seçimlere kadar Yönetecek Geçici Konsey Seçildi

admin

Libya’da taraflar arasında anlaşma sağlandı ve seçimlere kadar yönetecek geçici konsey belirlendi.
Birleşmiş Milletlerin girişimi ile İsviçre’de toplanan Libya Siyasi Diyalog Forumu (LSDF) üyeleri
yaptıkları seçimle Başkanlık Konseyi Başkanlığına Muhammed Menfi’yi ve Başbakanlığa da
Abdulhamid Dibeybe’yi getirmiştir.
Libya Siyasi Diyalog Forumu, 11 Haziran 2015 tarihinde 22 katılımcı ile BM öncülüğünde Fas’ta
toplanarak hazırlık döneminde yol haritası belirlemek için oluşturuldu. Bunlar özetle;
– İlk aşamada, Milli Mutabakat Hükümeti ile Tobruk’ta bulunan Temsilciler Meclisi arasında
diyalogu başlatmak ve İki kutuplu çatışmayı önlemek,
– Sonrasında Merkezi hükümetin kurulması ve anayasanın hazırlanması için yol haritası
belirlenmesi,
– Geçiş dönemini takip eden 60 gündeyse Merkez Bankası, Denetleme Kurulu, Yolsuzlıkla
Mücadele Kurumu, Yüksek Seçim Kurulu, Anayasa Mahkemesi gibi bağımsız devlet
kurumlarının tesisi öngörülmektedir.

Visits: 316

İstikşafi Görüşmeler Başlarken Yunanistan’ın Siyasi Görünümü ve Silahlanma Çabaları

admin

2019 ve 2020’de Atina ile Ankara arasında gerilime sebep olan sorunların araştırılarak çözüm
bulunmasına yönelik istikşafi (exploratory) görüşmeler bugün (25 Ocak 2021) İstanbul’da
başlayacaktır. Her iki tarafında bu konuda kendine özgü argümanları olduğu ve bunlardan ödün
vermekten uzak duracakları değerlendirilmektedir. Umarız bu konudaki girişimler NATO üyesi olan
her iki taraf arasındaki siyasi ve askeri gerilimi azaltmada etkin bir rol oynar.
Yunanistan ile Türkiye arasında gerek Ege Denizi ve gerekse Doğu Akdeniz’de neredeyse kemikleşmiş
olan muhtelif sorunlar her an bir çatışma zemini olmaya devam etmektedir. Her iki tarafta meseleyi
barışçı yollarla çözme niyetinde olduklarını ifade etseler de kendi argümanlarından taviz vermek
niyetinde olmadıklarını gösteren bir tutum sergilemekten geri durmamaktadır.
Son olarak, 2021’in ilk günlerinde Yunanistan’ın batıda İyon Denizi’nde kıta sahanlığını 12 mile
çıkartma kararı ve bunu Ege Denizi’nde de yapmaya hakkı olduğunu ileri sürmesi, görüşmeler
öncesiAtina’nın yaklaşımı hakkında bir ip ucu olabilecektir.
Ankara ile olan müzakere ve siyasi ilişkilerinde Atina aşağıda belirtilen üç önemli faktörün kendisine
avantaj sağlayacağını değerlendirebilir;
Birincisi, Yunanistan’ınAvrupa birliği üyesi olmasıdır. Her ne kadar,Ekim 2020’de yapılan toplantıda
Yunanistan ve Fransa’nın Ankara’ya yaptırım kararı alması için yaptıkları baskılara boyun eğmese de
A.B. Mart ayı toplantısında konuyu yeniden ele alacaktır. Hem Fransa’nın hem de Atina’nın
yaptıtımlar konusunda baskısının devam edeceği ve Almanya’nın bu durumda kilit rol oynayacağı
söylenebilir. Bu durumda, Türkiye’nin gerek Cumhurbaşkanı ve gerekse Dışişleri Bakanı tarafından
uzattığı zeytin dalı ne kadar güvenli olarak ele alınacaktır, bekleyip göreceğiz. Bütün her şeye rağmen,
Yunanistan’ın AB üyesi ve arkasında üye ülkelerin az veya çok desteğine sahip olması, Atina için
Ankara’ya karşı avantajlı bir konum yaratmakta olduğu değerlendirilmelidir.
İkinci olarak, Doğu Akdeniz’le ilgili olarak, “düşmanımın düşmanı dostumdur” ilkesinden hareketle
Atina’nın İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, Suudi Arabistan ile gerçekleştirdikleri anlaşmalar
ve ittifak Atina tarafından önemli bir yaklaşım olarak ele alınmaktadır. Özellikle, İsrail’in BAE ve Suudi
Arabistan ve Katar’la olan anlaşmaları Atina’nın bu iş birliğini pekiştiren bir görünüm arz etmektedir.
Yunanistan Türkiye karşıtı ittifak ilişkisiyle Ankara’yı Doğu Akdeniz’de kuşatarak hareket sahasını
kısıtlayabildiğini ve siyasi olarak bloke edebileceğini değerlendirmektedir.
Üçüncü faktör ise, Atina’nın silahlanma çabalarına hız vermesidir. Yunanistan’ın 2009 yılında 7,88
milyar Euro olan savunma harcamaları kısıtlamalardan dolayı 2018 yılında 3,75 milyar Euro’ya
düşmüş ve 2020 yılında ise %45 artışla 5,5 milyar Euro olarak gerçekleşmiştir. 2021 başında
Yunanistan Fransa’dan 18 adet Rafale savaş uçağı alımı için 2,5 milyar Euro ‘lük bir anlaşma yapmıştır.
Bu taarruz uçaklarının 3.700 km. olan menzili F-16 menzilinden dört kat, Mirage uçaklarının
menzilinden iki kat fazla olup, Türkiye’nin her yerine ulaşabilecek yetenektedir. İlk partinin
programdan altı ay önce, Mayıs ayında teslimi için baskı yapması ve pilotları eğitim için Fransa’ya
göndermesi silahlanmaya verdiği önemi göstermesi açısından dikkate değerdir. Ayrıca, dört adet yeni
firkateyn alma ve mevcut dört adedi de modernleştirme girişiminde bulunması Atina’nın havada ve
denizde etkinliğini attırma niyet ve maksadı üzerinde ciddi emareler sunmaktadır. Bunun yanısıra,
Yunan Silahlı Kuvvetleri’nde 15 bin yeni kadronun açılması ve elinde mevcut 85 F-16’nın
modernleştirilmesi önemli bir gelişme olarak görülmelidir.
Atina’nın bir taraftan Ankara ile görüşmeleri A.B. ve ABD’ne karşı bir iyi niyet göstergesi olarak
sürdürürken, diğer taraftan yukarıda belirttiğimiz avantajlarını öne alarak Türkiye ile uzlaşmaz tutumunu sürdürmeye devam edeceği değerlendirilmektedir. Bu nedenle, Ankara’nın siyasi olarak
elini güçlendirmesi gerekmektedir. Bu ise, A.B. ve özellikle Almanya ile ilişkileri yine rayına oturtmak,
İsrail, Mısır ve Suudi Arabistan ile ilişkileri olumlu yolda geliştirmek ve ABD’nin yeni yönetimi ile
işbirliğini arttırarak bölgede etkinliğini sürdürecek siyasi güce sahip olmasından geçtiği
değerlendirilmektedir. Bu Yunanistan’ın saldırı amaçlı askeri bir provokasyona girişmesini önleme
açısından da önemli bir girişim olacaktır.

 

Prof.Dr.Serdar Erdurmaz

Visits: 578

AN EVALUATION OF THE SITUATION IN THE USA BY KAAN SOYAK

admin

New York based FPI Advisor Kaan Soyak has made an evaluation about the current developments in United States of America. The questions are asked by Ngazete. Please find below his comments;

SORU: Amerika neden Trump’ı azlediyor? Neden görevi bırakmasına bir hafta kalırken?

KAAN SOYAK: Kongre de Trump’ın azledilmesiyle ilgili oturumda hararetli konuşmalar yapıldı. Ardından 10 Cumhuriyetçinin de evet oyu kullanmasıyla toplam 232 evet oyuyla Trump’ın azledilmesi maddesi kabul edildi.

Bağlayıcı bir özelliği olmamasına rağmen bu karar,  ABD tarihinde aynı Başkanın kongre tarafından ikinci kez azledilmesiyle ilgili alınmış ilk karar olması açısından çok büyük önem taşıyor.

Psikolojik olarak da çok sağlıklı bir durumda olmadığı, uykusuz ve çok sinirli olduğu söylenen Trump’ın , günlerce önceden kendisini destekleyen internet siteleri üzerinden gecen hafta kongreyi basan destekçilerini kışkırtmaya başlaması ve kongrenin basılması öncesi destekçilerine yaptığı konuşması bardağı taşıran son damla oldu.

Başkan olduğu günden beri kendisini koşulsuz destekleyen Lindsey Graham ve Mitch McConnell gibi isimler de “artık yeter” diyerek, Kongrenin basılmasından sonra Trump ile ipleri kopardılar.

Trump ’ın 2 ana korkusu var.  Bir tanesi 2016 yılında  kazandığı  seçimlerde Rusya’nın  Trump lehine müdahil olduğu ve  Rus Oligarkların Trump iktidarına büyük miktarda  yatırım yaptığı gibi iddiaları araştıran ekibin Biden döneminde devletin en önemli kurumlarının başına teker teker gelmelerinin beklenmesi ve ikinci olarak da Ailesini de kapsayacak açılması muhtemel bir davalar zincirinin kendisini beklemesi. İşte bu yüzdendir ki Trump’dan 20 Ocak tarihine kadar yeni kışkırtıcı adımlar atması ve bunun sonucunda yeni olaylar çıkması hala ihtimal dahilinde..

ABD güvenlik birimlerinin ellerinde de bu konuda çok sayıda belge bulunmakta. Ancak, alınan bu azledilme kararının şimdilik biraz da olsa Trump’ı caydıracağı düşünülüyor.

SORU: Trump destekçilerini geçen hafta kongre baskınında gördük, Trump destekçilerini nasıl tanımlamak gerekiyor? Trump ile birlikte nasıl bir dönem bitiyor? Nasıl bir dönem başlıyor?

ABD TOPLUMU KUTUPLAŞTI, BİDEN’IN İŞİ HİÇ KOLAY OLMAYACAK

KAAN SOYAK: Trump seçimleri,  Cumhuriyetçi partinin ağır topları ve eğitimli kesiminin de destekleriyle kazanmıştı. Birçok Demokrat bile seçimlerde Trump için oy kullanmıştı. Başkanlığının  2. yılına başlarken,  Trump’da değişiklikler baş göstermeye başladı. Yanındaki yol arkadaşlarını kolay harcamaya ve göreve getirdiği saygın isimleri görevlerinden Tweet mesajlarıyla almaya başladı.

Hem ABD ordusunda Orgeneral seviyelerine gelmiş ve önemli görevlerde bulunmuş askerlerin, hem de iş veya devlet hayatında kariyerlerinin üst seviyelerinde bulunan sivillerin bir tweet mesajlarıyla görevlerinden alınmaları, ABD devlet akli tarafından pek kolay hazmedilemedi.

Trump baktı ki, Cumhuriyetçi partinin stratejik düşünen eğitimli kesimlerini kaybediyor, bunun yerine kendisine yakın Internet haber siteleri  üzerinden çoğunlukta doğru olmayan ve propaganda tarzı haberler ile  Amerika da Sosyo ekonomik açıdan daha alt düzeyde olan bölge oylarına yöneldi.

Bu kesim genellikle orduya asker olarak yazılıp Afganistan, Irak ve Suriye gibi cephelerde savaşmaya gidenlerden oluşmakta. Düşünün ki, bu ailelerde mutlaka  Amerika’nın dışında dünyanın bir diğer ucunda yapılan savaşlarda , şehit düşmüş veya gazi olarak dönmüş kişiler vardır. Bir kısmı da savaştan büyük travmalar ile geri dönmüştür.  Çoğunlukta eğitim düzeyi de düşük olan bu kişilere, Milliyetci söylem ve sloganlar ile  yaklaşıp, Temiz Vatanseverlik duygularını , bazı çıkar gruplarınca, manipülasyon aracı haline getirerek kamplaşma , şiddet ve kutuplaşma yönünde etkilemek zor olmadı.
Bunların içerisine, ABD toplumuna adapte olamamış, ve hayatından memnun olmayıp aşırı uçlarda çözüm arayan göçmenleri de   katmamız gerekiyor.  İşin ilginç yanı bu kesimlerin içinde Türkiye’yi sevmeyen, ABD’ye de tam uyum sağlayamamış biraz ortada kalmış Turk-Amerikalıların da olduğunu biliyorum.
Bir deyim vardır; Papa’dan daha fazla Katolik olmak. İşte bu kişiler Trump ’dan daha fazla Trump’cı olmuşlardır.

Trump’ın bu sosyal tabanı,  belirli sosyal medya araçları üzerinden birbirleriyle iletişimi sağlıyorlar, Trump ne derse inanıyorlar. Sonuç olarak Trump sosyolojik açıdan çok iyi bir açık buldu. Halkın milliyetçi ve muhafazakar açığını  kullanarak bugünlere geldi ve son seçimlerde de inanılmaz bir şekilde 70 milyonun üzerinde bir oy aldı ve kendisini azil surecine getiren noktaya gelindi. Bu güçlü oy tabanı Cumhuriyetçi partiyi bile bölebilir.

Bakalım önümüzdeki aylar bu konuda ne gösterecek?
Trump biliyorsunuz, devletin kurumlarını ve Parlamentoyu dikkate almayan bir yönetim tarzını destekledi. Bu düşüncesine karşı çıkanları da teker teker görevden aldı ve anayasaya bağlılık yerine,  kendisine bağlılığı ön plana çıkarmaya calıştı. Kızını uzun bir süre Pence’in yerine başkan yardımcısı yapmak istedi. Pence ile yaşadığı ilk gerginliğin kaynağı buydu. Damadını Orta Doğu’daki kazançlı işlere yönetti, iki oğlunu da bakanlıkların kazançlı islerine yöneltmeye çalıştı.  Karşı çıkanları dinlemedi ve görevlerinden azletti. Bu da tabi ki ABD’nin devlet yönetim sistemi ve anayasasıyla uyuşmadı. Trump elinden geldiğince zorlamaya çalıştı ama bir türlü tam olarak istediğini yapamadı.

Tabi gecen bu 4 yıl süre içinde  devletin kurumlarının dengeleri de bozuldu. İşte Trump sonrası dönemde tüm bu dengelerin yeniden yerlerine oturtulması gerekiyor ve bu hiç de kolay olmayacak.

Sonuç olarak, ABD toplumunda kutuplaşma çok tehlikeli boyutlara ulaştı. Bu kutuplaşmanın önüne geçilmesi gerekiyor. Kısaca Biden’in işi hiç de kolay olmayacak.

SORU: Biden ile Türkiye- ABD ilişkilerini nasıl bir iklim bekliyor?,  Türkiye, ABD ilişkilerinde nasıl bir dönem başlıyor? Türkiye nasıl bir tutum sergilemeli?

ABD VE TÜRKİYE ARASINDA ÇOK SAYIDA FİKİR AYRILIĞI VAR

KAAN SOYAK: ABD ve Türkiye arasında bugün itibarıyla çok sayıda fikir ayrılıkları var. Bunların bir çoğu Trump ve ABD devlet politikası arasındaki farklılıklardan da kaynaklandı. Trump’ın birçok yerde Türkiye’yi yanlış yönlendirdiği Biden’a yakın ekip tarafından çeşitli yerlerde dillendirildi.

Washington’da birçok yerde Trump’in S-400 ler veya Suriye konularında Türkiye’yi yanlış yönlendirip arkası dolu olmayan sözler verdiği konuşuluyor.

İşte tüm bu farklılıklar , Biden döneminde çok daha eğitimli, Devlet akli ile hareket eden yetkililer ve kurumlar tarafından ele alınacaktır. Gerçek ABD devlet aklı Türkiye ile muhatap olacaktır.

Ikili ilişkilerdeki bütün bu olumsuzluklara rağmen,  avantaj,  Biden’in Türkiye’yi çok yakından tanıyan ve Türkiye’nin önemini çok iyi bilen bir lider olması. Biden dönemi ile Türk-ABD ilişkileri çok farklı ve çok daha iyi yerlere gelebilir. Öncelikle her iki tarafında kırmızı çizgilerini açıklıkla masaya yatırması ve karşılıklı şeffaf şekilde konuşmaları gerekiyor. Aradaki farklılıkların  güvenilir ve etkin “back channel” yöntemleriyle resmi kişilerin olmadığı ortamlarda da rahatlıkla konuşulması gerekiyor.

Hatta bu tür ilişkilerin teşvik edilmesi gerekiyor. Ankara’da ABD-Türkiye ilişkilerini kim elinde tutacak rekabetinin derhal bitmesi gerekiyor. En büyük zararı Türkler birbirine veriyorlar. Her türlü konunun Washington’daki Büyükelçilik bilgisi dahilinde yürümesi gerekiyor. Büyükelçi bazı toplantılara bizzat  katılır veya katılmaz  ancak mutlaka bilgisi dahilinde olması gerekiyor. Elimde yetki var, Türkiye’de de şu kişiye veya bu kişiye yakınım  diyen her kişinin Washington sokaklarında dolaşması ABD tarafından yanlış anlaşılıyor. Kaldı ki, bu tür seyahatler geçmişte kayıt altına alınıp bir çok kişinin bu konuda sorunlar yaşadığı biliniyor. Bunlar dikkat etmemiz gereken çok önemli noktalar ve bu konularda hata yapılmaması gerekiyor.

ABD’nin kendi çıkarları var, bunlar daha global çıkarlar, Türkiye’nin de kendi çıkarları var ve Türkiye bölgesinde güçlü bir ülke. Ben Biden dönemiyle beraber ABD ve Türkiye arasında yepyeni bir sayfanın açılabileceğine inanıyorum. Her iki tarafta bu fırsatı iyi değerlendirmeli düşüncesindeyim.

SORU: ABD’deki değişim dünyada nasıl bir kelebek etkisi yaratır? 

KAAN SOYAK: Bu konuda şimdiden bir kısım hareketlenmeler görünmekte. Trump usulü   Başbakan veya başkanlık ile yönetilen yerleri zor günlerin beklediği konuşulmakta.

Örneğin Israil’de Netanyahu’yu zorlu bir seçim bekliyor. Muhafazakar Musevi oyları kontrol eden Netanyahu’nun karşısında artık liberallerin de olduğu güçlü bir blok var ve 2021’de kendisini zorlu bir seçim beklemekte. Benzer şekilde Birleşik Arap Emirlikleri de hemen, Demokratlara yakınlığıyla bilinen Katar yönetimiyle masaya oturdu ve anlaştı . Suudilerde onları izledi. Ingiltere’de Boris Johnson durumunu iyice değerlendirmeye ve hata yapmamaya çalışıyor. Gelişmeleri yakınen izliyor.  İtalya’da Geleneksel muhafazakar katolik kurumlar durumu değerlendirmeye başladılar. Cizvit Katolikler ise şimdilik daha rahat çünkü Demokrat ve Liberal düşüncelere daha yakınlar. Rusya ve Azerbaijan’da huzursuzlukların  olduğu ve “back channel” ilişkileri arayışlarına başladıkları duyuluyor. Ermeni diasporasiyla daha yakın ilişkileri olan Demokratlar ile Azerilerin bir orta yol bulmaları gerekiyor.

Ayni şekilde Rusya’da Putin özellikle tüm hesaplarını yeniden gözden geçirmekte. Çünkü Biden yönetiminde önemli pozisyonlara gelen kişilerin çoğunluğu 2016 seçimlerinde Rusya’nın ABD seçimlerine karışmasını araştıran Rusya uzmanı  kişilerden oluşuyor.  Ayrıca ABD-Birleşmis Milletler, ABD-NATO, ABD-AB ilişkileri de eski düzeylerine en kısa sürede çıkartılacak. ABD’nin Dünya Sağlık Örgütü ve iklim değişmesiyle ilgili Trump’ın kararıyla çıktığı tüm kurumlara geri dönmesi planlanıyor.

Biden yönetimi Milliyetçi ve ırkçı söylemleri sevmeyen kişilerden oluşuyor. Diplomasi, diyalog, ortak ekonomik çıkarların  bulunması gibi başlıklar ön planda olacak.

Bu donemde Dünya üzerinde önem kazanacak kavramlar olarak, entegrasyon , bölgelerin,  ülkelerin birbirleri ile karşılıklı çıkar ve bağlılıkları ( Interdependency) görülebilir..
SORU:  Yakın dönemdeki ABD-Türkiye arasındaki en önemli problem nedir?   Bu konuda ne yapılmalıdır?

KAAN SOYAK: Öncelikli görülen problem, CAATSA isimli yaptırım kararıdır. Her ne kadar en düşük seviyede uygulanmaya başladıysa da, bu kararın ortadan kaldırılması ikili ilişkilerde en önemli başlama noktası olabilir. Bu yaptırım neden geldi, S-400 lerden dolayı geldi. Hiç kimse Türkiye’nin bu alımın doğru olup olmadığını tartışmamalı. Tam tersine bu alımın NATO sistemlerine söylendiği gibi sakıncası var mıdır, varsa ortaklaşa nasıl bir çözüm bulunabilir, tüm bu konular masaya yatırılmalı ve samimiyetle ele alınarak çözülmelidir. Basın üzerinden problemlerin konuşulmasının önüne geçilmelidir. Demokratlar ülke liderlerinin zaman zaman iç siyasetleri gereğince sert demeçler vermeleri gerektiğini bilirler ve anlayışla karşılarlar ama bunun daha önce kullanılan yöntemler ile yapılmasının daha doğru olduğunu düşünürler. Demokratlar basın üzerinden yapılan tekliflerden ve görüş alış verişlerinden hoşlanmazlar. Masada diyalog yöntemi ile her şeyin konuşulmasını isterler.  Türkiye’nin askeri konularda askeri back channel oluşturması çok yerinde olabilir.

Sivil konularda ise konunun ne olduğuna bağlı olarak uzman ekiplerin oluşturulması görüşmelerin çok daha etkin olmasını sağlar. Demokratlar bir de diyaloglarda  Milliyetçi tavırlarin öne çıkartılmasından ziyade  ülkelerin karşılıklı ekonomik çıkarlarının da ön planda olmasına önem verirler.

SORU: Türkiye yeni dünya düzeninde Amerika’ya bağımlı olmak yerine;  bağımsız,  herkes ile işbirliği yapabilme yeteneğine sahip olmayı seçti. Ki dünya da artık tek kutuplu değil. Mesela Çin, Asya Birliği, Türk Birliği gibi seçenekler de var artık.  Peki Amerika hala kendisini tek güç olarak mı görüyor? 

ÇİN ABD İLE SESSİZCE YENİ İLİŞKİ ARAMAKTA

KAAN SOYAK: ABD’nin kendisini tek bir güç olarak görme iddiasını duymadım.  Bu sanırım Amerika dışında dillendirilen bir söylem.  ABD’nin kendi çıkarları var, onları planlayıp uyguluyor. Burada saydığınız  ülke ve bölgelerin hepsi dışarıya bağımsız söylemler verirlerken bile su anda  Washington’da sessizce yeni ilişkiler aramakta. Örneğin Çin, su anda hem Demokratlara çok yakın,  Cizvit katolikleri ile ve hem de istihbarat ve devlet yapısı son derece stratejik olan Vatikan ile yakın çalışmaya başladı.

Cizvit Katolikleri ile Çin arasındaki ilişkiler,  1552 yılına kadar gider ve özel bir tarihi ilişkileri vardır. Yaklaşık 10 milyon katolik Çin’de yaşar ve Çin’deki Kiliselerin papazları bile Vatikan’ın onayıyla seçilir. Türki Cumhuriyetleri su sıralarda Washington’da güçlü  ilişkiler aramakta. Bu Türki Cumhuriyetleri Trump döneminde Rusya üzerinden Trump ile bağlantıları kurmaya çalışıyorlardı.  Şimdi ise kendi başlarına arayışlarını sürdürmekteler. Rusya ‘da da yönetimin Washington ile derin ilişki arayışları başladı. Bu konu en çok rekabet edilen konuların başında geliyor. ABD de Rusya ilişkilerini , Rusya’da da ABD ile ilişkileri elinde tutmak son derece önemli ve stratejik.

Aslında bütün bu ülkeler ve bölgeler bağımsız görünüyorlar ama bir de işlerin perde arkaları var.. Bir yandan siyasi işbirliği yolları aranırken diğer  yandan da ekonomik rekabet  sürecek mi?  Tabii ki evet. Örneğin Afrika’da Türk inşaat firmalarını sokmamak için Çin elinden geleni yapmaya devam edecektir. Türk Müteahhitler Birliği de bu konuda Japon Müteahhitler Birliği ve ABD ihalelerini alan ABD firmalarıyla işbirliğine girerek büyük işler alabilecektir. Libya’da yeni Biden yönetimiyle işbirliği yapacak bir Türkiye’nin ekonomik kazanımları çok daha fazla olabilir.

SORU:Biden politikaları bölgeye özellikle Ortadoğu’ya nasıl bir yeni dönem getirecek? Neler değişir? Nasıl değişir? Türkiye’ye bu noktada nasıl bir bakış açısı var?

KAAN SOYAK: Biden yönetiminin öncelikle Filistin konularına daha duyarlı kişilerden oluşması bekleniyor. Trump dönemindeki Filistinlilerin yok sayıldığı dönemin bittiğini  düşünüyorum. Bu konuda Biden yönetimi ile Türkiye arasında işbirliği yapılabilir. Hatta bu işbirliğinin içerisine daha ılımlı bir İsrail ve Doğu Akdeniz’in diğer ülkeleri de katılabilirler. Trump kendi döneminde Kıbrıs, Mısır, Suriye, Irak, Lübnan, Libya gibi ülkeler ile ilgilenmiyordu. Biden yönetimi tam tersine yakinen ilgilenecek. Sert ve milliyetçi söylemlerin halklara ekonomik getirisi olmadığını gören eğitimli Biden ekibi,  öncelikle halkların ekonomilerinin ve refahlarının on planda olduğu bir yaklaşımı masaya getirmeyi isteyecektir. Tabi ki Biden yönetiminin önünde ABD de de büyük sorunları vardır, özelikle ilk 6 ayda kendi iç işleriyle de çok meşgul olacak  Biden yönetimine, bölgenin uzmanı olan Türkiye bölgesel konularda yardımcı olmaya başlarsa bunun Türkiye’nin ekonomik çıkarlarına yardımcı olacağı kanısındayım. Örneğin Suriye ve Irak ‘taki Kürt guruplarıyla ekonomik alanda çalışmalar başlatan bir Türkiye’nin, Biden yönetiminin elini bir hayli rahatlatacağı düşünülüyor. Kafkaslarda Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ‘ı da içine alan bir büyük ekonomik açılım başlatacak bir Türkiye , Biden yönetiminden bu konuda çok destek görecektir düşüncesindeyim. Demokratlar ile yakın olan Ermeni Diasporasının Doğu ve Güney Doğu Anadolu’ya turistik amaçlı gezileri teşvik edilebilir.  Azerbaycan’ın son savaş sonrası varılan anlaşma dahilinde tüm işgal altındaki topraklarını geri alması, Türkiye -Ermenistan sınırının kapalı  kalması sebebini de ortadan kaldırdığı için , bu gibi adımlar,  hem dış politikada Türkiye’nin Bölge dahilinde olumlu bir açılımı,  hem de Bölgenin entegrasyonu ve sosyo ekonomik kalkınması  için çok yararlı bir adimi olarak algılanabilir.  Azerbaycan yeni Biden döneminde çok daha yumuşak bir siyaset izleyeceği izlenimini vermeye başladı bile. İşte bu noktada Türkiye Kafkaslardaki ekonomik açılıma öncülük edebilir.
Biden yönetimi ile İran arasında ilişkiler çok daha iyi olacaktır. Yaptırımlardan kurtulma şansı olan bir Iran ile ekonomik açılımlar en çok Türkiye’ye yarayabilir.

SORU: Erdoğan- Biden ilişkileri de Trump-Erdoğan dostluğu kadar sıkı olur mu?

KAAN SOYAK: Neden olmasın? Tabi ki olur ve içi daha da dolu bir ilişki olur. Ancak bunun için söylemlerin ve siyasetlerin karşılıklı yeniden gözden geçirilmesi ve daha uyumlu hale getirilmesi gerekiyor. Biden yönetimini iyi tanıyanların hep söyledikleri, Milliyetçi sert söylemli kişiler ile Biden yönetimi arasında iyi bir ilişki kurulmasının çok zor olduğu yönündedir. Biden yönetiminin,  Türkiye’nin tüm komşu ülkeleri ve halklarıyla ekonomik işbirliklerini geliştirme çabalarını destekleyeceğini düşünüyorum. Tabi ki, bunları yaparken Türkiye’nin gelişmesini istemeyen kesimler sert söylemlerin devamını isteyebilirler. Ama Demokratlar inanıyor ki,  Türkiye çok kolaylıkla yalnızca kendi halkına değil ama kendi bölgesindeki tüm ülkelerin halklarının eğitim, ekonomi ve sağlık konularının gelişmesi için işbirliklerine öncülük edebilir.
Biden hem Türkiye’yi hem de Erdoğan’ı yakinen tanıyan bir lider. Büyük bir açılıma hazır olduğunu düşünüyorum. Bu ilişkide kimlerin görev alacağı ve kurulan kanalların içeriklerinin neler olacağı çok önemli. Her şeyi Biden yönetiminden beklemek yerine, Türkiye’de kendi ekiplerini iyi eğitimli kişiler arasından belirlemeli ve bu ekipler hazır hale gelmelidir.

KAAN SOYAK KİMDİR?

1997’de dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in talebiyle Türk-Ermeni ilişkilerinin gelişmesi için çalışmalara başladı. Türkiye ve Ermenistan ile Türkiye ve Ermeni Diasporasındaki çalışmaları yürüttü ve halen de yürütmekte. Bu arada bu çalışmalarda 10 yıl Ahmet Ertegün ile birlikte nerdeyse günlük bazda çalışmalar yaptı.
Birlikte uzlaşamayan ülkelerde halkların birbirleriyle bir araya gelmeleri üzerinde birlikte çalıştılar. 1997-1998 yıllarında Ahmet Ertegün ile ikili toplum ilişkilerinin yumuşatılması  hedeflenen çalışmalarda kültürel, müzik, spor vs alanlarda bir çok çalışma başlatıldı.  Bu çalışmalar raporlar haline getirildi ve  “Kamu Diplomasisi” çalışmalarına  çevrildi ve bu çalışmalar baz alınarak ABD Dış İşleri Bakanlığı’nda 1999 yılında Kamu Diplomasisi bölümü oluşturuldu.
Soyak, daha sonra Ertegün ile birlikte Türk-ABD, Türk-Yunan, Türk-İsrail ilişkilerinin yakınlaşması çalışmaları yaptı. Bu arada Ertegün ile birlikte ABD devlet aklı ile de yakın çalışmalar içine girdi. ABD’de şu anda Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasındaki güvenilir “backchannel “  iletişim kanallardan birisi olarak da tanınıyor.
Şu sıralarda da Dıs Politika Enstitüsü Başkanına Uluslararası konularında danışmanlık yapıyor.

Visits: 335