Rishi Sunak: Tory’lerin Yeni Kaptanı

Polat Üründül

Birleşik Krallık’ta Eski Başbakan Liz Truss’ın 20 Ekim’de görevini bırakması ile liderlik yarışına giren ve partisi içerisindeki bu yarışı kazanan Rishi Sunak, Kral Charles’tan hükümeti kurma görevini alarak ülkesinin yeni başbakanı olmuştur. Ancak yeni Birleşik Krallık Başbakanı’nın Hint kökenli olması özellikle Türk kamuoyunda farklı yorumlar yapılmasına sebep olsa da, Sunak’ın Birleşik Krallık’taki bir Ingiliz muhafazakardan çok da farklı yaklaşımlara sahip olmadığı söylenebilir.

Birleşik Krallık’ta Hint kökenli bir politikacının başbakan olması sembolik olarak önemlidir. Çünkü yıllar önce kökleri bir Ingiliz kolonisine dayanan göçmen bir ailenin çocuğunun bir gün Birleşik Krallık Başbakanı olacagı hayal dahi edilemeyebilirdi. Ancak bugün özellikle siyasette pek çok Hint kökenli insanın başarılı bir kariyer sahibi olabildigini görmek mümkündür. Hindistanliların Britanya’da diğer bazı etnik gruplara göre daha dışa dönuk bir sosyal hayat yaşamaları ve Britanya değer ve kültürüne daha aşina olmaları, onlara yalnız siyasette değil, diğer alanlarda da başarılı olma fırsatı yaratmıştır. Ailesi bir Britanya kolonisi olan Hindistan’dan Doğu Afrika’da yer alan başka bir Britanya kolonisine, oradan da Birleşik Krallık’a göç eden Sunak’ı üst duzey bir Muhafazakar Partili siyasetçiden ayıran tek şey etnik kökeni ve inancı olabilir. Nitekim özellikle monarşi yanlıları tarafından bir Hint kökenli siyasetçinin Başbakan olması Birleşik Krallık’ta ayakların baş olmasının değil, Britanya toplumunun ileriye gitme, modernleşme ve farklılıklara daha açık olduğuna işaret ettiği düşünülmektedir. Winchester Koleji ve Oxford mezunu olan, ayrıca Goldman Sachs’ta görev yapan yeni başbakanın MBA yaptığı Stanford’da tanıştığı eşi Akshata Murti’nin servetinin Ingiliz Kraliyet Ailesi’ninkinden fazla olduğu iddia edilmektedir. Rishi Sunak’ın Maliye Bakani iken eşinin vergi kacirmasina göz yumdugu iddia edilmektedir. Ayrica lider adayi oldugu donemdeki vaatlerinden bazilari enflasyon kontrol altina alindiktan sonra vergilerde kesintiye gitmek, ancak isler duzelene kadar vergi yukunu arttirmak ve yil sonuna kadar kurumlar vergisini yukseltmek, ve kontrolsuz gocu durdurmak olarak bilinmektedir. Daha once gorev yaptigi donemlerde sosyal yardim harcamalarinin azaltilmasi yonunde oy kullanan ve issiz vatandaslara uzun sure yuksek yardimlar yapilmasina karsi cikan Sunak, yerel yonetimlere merkezi yonetimden aktarilan fonlarin azaltilmasini da savunmustur.

Simdiye kadar Birlesik Krallik’in AB’den ayrilmasini, goc ile ilgili daha siki kurallarin uygulanmasini ve yasadisi gocmenlerin Ruanda’ya gonderilme planini destekleyen Sunak’in onunde mucadele etmesi gereken pek cok sorun da bulunmaktadir. Birlesik Krallik’ta enflasyon son 40 yilin en yuksek seviyesinde bulunmaktadir. Yasam maliyetleri artmakta ve bu da ulkenin cesitli sektorlerinde grevler yapilmasina sebep olmaktadir. Son aylarda on binlerce gocmen Ingiliz Kanali’ni gecmis ve Birlesik Krallik’a goc etmistir. Ic politikada bu meselelerle bogusacak olan Sunak’i, dis politikada ise Cin’in buyuyen etkisi, AB ile simdilik halinin altina supurulen bir Kuzey Irlanda Protokolu meselesi, Rusya’nin Ukrayna’yi isgali gibi onemli sinanmalar beklemektedir. Boris Johnson ve Liz Truss’in bekleneni verememelerinden sonra Muhafazakarlarin en makul Basbakan adayi olarak gozler onune serilen Rishi Sunak’in tum bu sorunlar karsisindaki politika tercihlerinin, Muhafazakar Parti’deki diger siyasetcilerden cok farkli olmayacagi aciktir. 2024’teki secimlere kadar belki de son kozunu oynayan Muhafazakarlarin bir sonraki secimi kazanmalari ve hatta su anki hukumeti bir sonraki secime kadar ayakta tutabilmeleri, Sunak’in basarisina bagli olacaktir. Sunak’in basarili olamamasi bir sonraki donemde Isci Partisi iktidarinin habercisi olabilir. Gocmenlerin genellikle oy verdikleri Isci Partisi’nin basinda Sir titri almis bir Ingiliz, Ingiliz orta ve ust sinifinin genellikle oy verdikleri Muhafazakar Parti’nin basinda ise bir gocmen kokenli siyasetci bulunuyorken onumuzdeki surecte insanlarin onceki aliskanliklarindan veya siyasi goruslerinden ziyade, yasam kalitelerinin gidisatina gore oy kullanacaklari da dusunulebilir. Rishi Sunak’in Ingiliz ekonomisini kisa surede ne kadar tamir edebilecegi ongorulememekle beraber, uygulayacagi ekonomik politikalarin zor durumdaki vatandaslarin yarasini sarip sarmayacagi su an Britanya toplumu icin etnik kokeninden daha buyuk bir tartisma konusudur. Bir zamanlar George Orwell’in The Lion and the Unicorn’da yazdigi gibi: “İngiltere, dünyanın geri kalanıyla birlikte değişiyor. Ve her şey gibi o da ancak bir noktaya kadar öngörülebilen belirli yönlerde değişebilir. “